Stalna izložba Zemaljskog muzeja Bosne i Hercegovine “Bosna i Hercegovina u prethistorijsko doba” otvara vrata za javnost 20. oktobra, prvi put nakon 1992. godine.
U oktobru 1913. zvanično su otvorene nove zgrade Muzeja, a s njima i prvi stalni postav prethistorijske izložbe. Taj stalni postav, četvrti po redu, kroz izbor najreprezentativnijih arheoloških artefakata i savremeni muzeološki pristup, u skladu s novim naučnim spoznajama oslikava razvoj materijalne i duhovne kulture ljudi s današnjeg prostora Bosne i Hercegovine tokom prethistorijskog razdoblja.
Iz jedne od najvećih i najstarijih prethistorijskih zbirki u ovom dijelu Evrope, koja broji više od 100.000 predmeta, izdvojeno je oko 3000 arheoloških nalaza koji kroz posebno naglašene tematske cjeline pružaju hronološki uvid u razvoj i slijed kultura prethistorijskih razdoblja.
Najraniji tragovi aktivnosti modernog čovjeka na ovim prostorima tokom starijeg kamenog doba (paleolitika) dokumentirani su različitim oblicima kamenog i koštanog oruđa i oružja. Promjene u organizaciji gospodarskog i društvenog života koje su uslijedile tokom mlađeg kamenog doba (neolitika) odrazile su se i na materijalnim ostacima kultura koje karakterizira proizvodnja keramičkog posuđa, kao i nove tehnike u izradi kamenih izrađevina.
Bakreno doba (eneolitik) karakterizira upotreba metala odnosno bakra koji je sve češće zamjenjivao kost i kamen u izradi oruđa i oružja. Tokom brončanog i željeznog doba upotreba različitih izrađevina od bronce i željeza imala je dalekosežne posljedice za daljnji razvoj ljudskih zajednica koje karakteriziraju novi oblici materijalne i duhovne kulture, razvoj rudarstva i metalurgije, te sve izraženija socijalna diferencijacija.
Slijedeći tragove materijalne kulture izložba “Bosna i Hercegovina u prethistorijsko doba” ilustrira svakodnevni život naučno identificiranih prethistorijskih zajednica – od kulture stanovanja, privrednih aktivnosti do vjerovanja i umjetnosti, rekonstruirajući odnose unutar njih samih, kao i veze s drugim zajednicama.
Ovom izložbom se naglašavaju opšta kulturna dostignuća, razvoj trgovine i tehnologije, socijalni kontakti, razmjena iskustava, znanja i ideja, cijela dinamika života prostora koji je kroz dugo razdoblje prethistorije bio intenzivno uključen, ili je u nekim aspektima čak oblikovao, društvene i kulturne tokove ondašnjeg poznatog svijeta.
Izloženu građu prate odgovarajući tekstovi, crteži i fotografije (kao i prema autentičnim arheološkim podacima izrađene rekonstrukcije prethistorijskih kuća, keramičkih i metalurških radionica i procesa) koje za cilj imaju da posjetiocima olakšaju razumijevanje namjene, načina upotrebe i značenja pojedinih predmeta u kontekstu svakodnevnog života u različitim prethistorijskim razdobljima.
U izradi stalnog postava “Bosna i Hercegovina u prethistorijsko doba”, osim kustosa Odsjeka za prethistoriju i stručnjaka Odjeljenja za konzervaciju ZMBiH, učestvovali su i brojni drugi arheolozi, restauratori, konzervatori, arhitekti i dizajneri iz Bosne i Hercegovine i inostranstva.
Izložbom “Bosna i Hercegovina u prahistorijsko doba” zatvara se krug poslijeratne obnove stalnih izložbenih prostora Odjeljenja za arheologiju Zemaljskog muzeja Bosne i Hercegovine.
Osvjetljavajući pitanja geneze, razvoja, socijalnih, umjetničkih i uopšte društvenih odnosa u prethistorijsko doba ta izložba, zajedno sa izložbama Bosna i Hercegovina u antičko doba i Bosna i Hercegovina u srednjem vijeku, čini najvažniju na naučnim temeljima uobličenu i zaokruženu cjelinu koja pojašnjava oblikovanje kulturnog identiteta ljudi s prostora današnje Bosne i Hercegovine.
– Izložba je realizirana uz pomoć ambasada SAD, Švicarske i Irske, UNESCO BiH, MCP, FMKS, BH Pošta i drugih prijatelja Muzeja – saopćeno je Zemaljskog muzeja Bosne i Hercegovine. (FENA)
